Virüs taşıyan sinekler: Henüz risk yok ama yayılımı durdurulmalı

Halkın bu bahiste bilinçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof Alten halkın bu uğraşa katılması gerektiğine dikkat çekti Aedes albopictus çeşidi sivrisineğin kent sineği olduğuna dikkat çeken Prof Alten Bataklıklarda bulunan cinsler bu çeşit değildir Aedes albopictus kent sivrisineğidir ve daha çok kentlerde etkindir Ormanlık alanlarda ağaç kovuklarındaki küçük deliklerin içerisindeki su birikintilerinde ya da eski araba lastiklerinin içerisindeki su birikintilerinde görülüyor Lakin en çok bulundukları üreme yerleri aslında insanların oluşturdukları odaklardır Yani küçük su toplama kapları yalaklar saksı altındaki su akmasın diye koyduğumuz kaplar varillerin içerisinde biriktirilen sular Halkın bu hususta bilinçlendirilmesi bunların sık sık dökülmesi bile yüzde 50 uğraş demektir dedi

Prof Alten aedes albopictus cinsinin insan aktiviteleri ile taşındığına dikkat çekerek Özellikle ticari taşımalarla yayılıyor İkinci el araba lastikleri ticareti mesela Romanya dan yapılıyor İkinci el araba lastikleri ya da Lucky Bambularla Şans bambuları yayıldı Baht Bambuların altında su tutucu süngerler vardır çok uzun aralıklara ticaret yapabilmek için o süngerlere su emdirilir bu sineklerde oraya yumurtluyorlar Yumurtaları çok sağlamdır Bu ve gibisi formda bütün dünyayı sardılar sözlerini kullandı

AEDES ZİKA VÜRÜSÜ TAŞIYOR MU

Prof Alten aedes sineklerinin zika virüsü taşıyıp taşımadığına ait sorumuza Evet bunlar zika virüsü taşır Birebir vakitte Dang Humması Sarı Humma virüslerini taşıyorlar ancak şu an Türkiye de bir tehlike yok halinde karşılık verdi Prof Alten kelamlarını şöyle sürdürdü

Zika virüsü ile anılıyorlar fakat öbür virüsleri de taşıyorlar Dank Humması Sarı Humma virüsleri daha da tehlikeli Dang Humması şu anda İspanya nın Kanarya adalarında görüldü ve yine Avrupa ya girmek üzere Güney Doğu Asya kökenli bu hastalık şayet tedbir alınmazsa öldürücüdür Zika virüsünü daha çok Brezilya da görüyoruz

AEDES KORONA VİRÜSÜ YAHUT MAYMUN ÇİCEĞİ TAŞIYOR MU

Aedes albopictus korona virüsü ya da maymun çiçeği taşımıyor Onları taşısalardı aslında bitmiştik diyen Prof Alten aedes albopictus çeşidinin taşıdığı virüslerin pandemik boyuta gelip gelemeyeceğine ait ise Covid i de kimse umursamıyordu gribi de kimse umursamıyordu Pandemi boyutuna gelir doğal ki yani gelmemesi için hiçbir sebep yok Lakin ne vakit geleceği ile ilgili matematiksel modellemeler yapıyoruz Örneğin yayımladığımız makaleye nazaran 2030 2035 civarında global iklim değişikliğine münasebetiyle global ısınmaya bağlı olarak bu virüsleri yakın gelecekte artık sıklıkla görmeye başlayacağız tabirlerini kullandı

AEDES TARAFINDAN ISIRILDIĞIMIZI NASIL ANLAYACAĞIZ

Prof Alten aedes albopictus cinsinin başka cinslerden farklı olarak gündüzleri de ısırdığını söylüyor ve bu çeşidin tükürük salgılarına karşı şimdi bağışıklık sistemimizin savunma geliştirmediğini belirtiyor

Eğer sizi gündüz sivrisinek sokuyorsa bu yalnızca aedes albopictus çeşididir Aedes albopictus tipi direkt olarak başını sokuyor ve çok derinden kan emiyorlar Bir de yeni sinekler olduğu için bağışıklık sistemimiz çok büyük bir reaksiyon veriyor Şimdi bağışıklık sistemimiz bir savunma geliştirmedi Onların tükürük bezlerinde kanın pıhtılaşmasını önlemek için birtakım proteinler var Bu nedenle alerjik tepki meydana getiriyorlar Çok sert sokuyorlar Soktuğu yerlerde farklı bir reaksiyon oluyor Yalnızca Türkiye de değil dünyanın her yerinde tıpkı reaksiyon oluyor Bir de büyük olasılıkla çok acıttıkları için çok kaşınıyor Bilhassa çocuklar çok kaşıyor O kaşınmadan ötürü alerji daha da artıyor ve hafif ödemler meydana geliyor Yani abartacak bir şey yok yalnızca öbür sineklerden daha fazla alerjik tesirleri var

AEDES’E KARŞI HANGİ TEDBİRLER ALINDI

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile 2 5 yıldır bu manada kıymetli projeler geliştirdiklerini anlatan Prof Alten Bu sinekler için kullanılan permethrin faal unsurlu insektisitere karşı bir direnç başladı Ne yazık ki Türkiye de olması gerektiği üzere ilaçlama yapmıyoruz Çabucak yok olsunlar diye çok sık ve fazla ilaç kullanılıyor diyerek uyardı

Prof Alten uzun vadeli bir gayret gerektiğine dikkat çekerek şunları söyledi

2010 yılında biz bir rapor hazırladık Bu rapor keşke gündeme alınsaydı fakat alınmadı O vakit hava ve ticaret limanlarında tedbir alabilseydik aedes’in ülkemize girmesini engelleyebilirdik 2 5 sene evvel İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne bir idare planı hazırladık Sonra da bir aksiyon planı oluşturduk Kademe kademe o aksiyon planını uyguluyoruz Monitoring izleme yapıyoruz ve yumurta tuzakları kuruyoruz Bu yumurta tuzaklarından 2 binden fazlasını 39 ilçeye yerleştirdik Belediye çalışanları o tuzaklardan 15 günde bir numune alıyorlar ve Hacettepe ye yolluyorlar Biz onların tıp tayinini yapıyor ve sayılarını belirliyoruz Belediye grupları sayılarının arttığı yerlere gidip müdahalelerini yapıyor O müdahaleler içerisinde daha çok insanlara hayvanlara ve etrafa ziyan vermeyen biyolojik preparatlar kullanıyoruz Şayet kimyasal ilaçlama çok gerekiyorsa lağımlarda ya da biyolojik preparatların işlemeyeceği yerlerde az ölçüde ilaçlama yapılıyor Oran verecek olursam biyolojik preparatlara yüzde 80 ilaçlamaya yüzde 20 diyebilirim

‘BATAKLIK KURUTMAK BİR FELAKETTİR’

Prof Alten Bazı meslektaşlarımız bataklıklar kurutulmalı diyor hayır büsbütün buna karşıyız Bataklık kurutmak bir felakettir Zira bataklık kurutmak çok eski bir tekniktir Nitekim çok üzülüyorum herkesin olur olmaz konuşmasına Zira bataklıklar bu atmosferin değerli karbondioksit kaynaklarından biridir ayrıyeten fazla karbondioksiti sucul ekosistemlerden uzaklaştırırlar Siz ne kadar kurutursanız tabiata o kadar ziyan verirsiniz diyor

TÜRKİYE DEKİ AEDES SİVRİSİNEKLERİNDE HASTALIK RİSKİ BULUNMUYOR

Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz Boğaziçi Üniversite si Öğretim Üyesi Dr Necla Birgül de Türkiye deki aedes tipi sivrisineklerin şimdi hastalık taşıma riski bulunmuyor Hastalık taşıyabilmeleri için sivrisineklerin makul bir popülasyon yoğunluğunda olmaları gerekir Şimdi risk taşıyacak kadar yüksek yoğunlukta yayılmış değiller diyor

Bu çeşidin artışındaki en kıymetli etkenin yapay su birikinti kaynaklarının artması olduğuna dikkat çeken Birgül bu sivrisineklerden büsbütün kurtulmanın epey sıkıntı göründüğünü belirtiyor

SU BİRİKİNTİLERİ ORTADAN KALDIRILMALI

Birgül Sürekli su bulunduran saksı altlıkları plastik kaplar ağaç kavukları yahut küçük su birikintilerini tercih ediyorlar Bunun da nedeni yumurtalarını öbür sivrisinekler üzere su yüzeyine bırakarak değil su düzeyinin üstündeki yüzeylere bırakmasıdır Su düzeyinin artmasıyla suyla buluşan yumurtalar çatlayarak larvaları açığa çıkarmaktadır Dolayısı ile bu prosesin en kolay olduğu ortamlar küçük hacimdeki su kaynaklarıdır diyerek tahlil olarak su birikintilerinin ortadan kaldırılması gerektiğini vurguladı

AŞIRI ALERJİK TEPKİLERDE İVEDİLİKLE TIBBİ TAKVİYEYE BAŞVURULMALI

Bu mevzu ile ilgili bir hadise bildirilmediğini de söyleyen Birgül Isırılan bölge kısa bir mühlet sonra şişer ve kaşıntıya neden olur Isırılan bölge kaşınmamalarıdır aksi halde hem şişlik artar hem de tahriş olması nedeniyle enfeksiyona açık hale gelir Bölgeye dokunulmadığında 1 2 günde sivrisinek ısırıkları geçecektir Çok alerjik tepki gösteren bireyler ise ivedilikle tıbbi dayanağa başvurmalıdır ikazını yaptı

İSTANBUL GENELİNDE 39 İLÇEDE SİVRİSİNEK GAYRETİ SÜRÜYOR

Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz İstanbul Büyük Kent Belediyesi Sıhhat Dairesi Bakanı Öğretim Üyesi Dr Lider Yüksel Eryiğit İBB nin sivrisineklere yönelik çalışmalarını şu halde anlattı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul genelinde 39 ilçede sivrisinek uğraşını 182 araç 611 işçi ile yürütmektedir İstanbul da yer alan sivrisinek tipleri belirlenerek bu cinslere mahsus farklı uğraş formülleri bir ortada kullanılmaktadır Entegre çaba metodu kullanılarak sivrisineklerle gayret edilmektedir Bu formüller kültürel uğraş fizikî gayret biyolojik çaba kimyasal gayret olmak üzere 4 etaptan oluşmaktadır Sivrisinek üreme kaynaklarının yüzde 86 sının insan eliyle oluşması gerçeğinden hareketle tekrar bu alanların insan eliyle bertaraf edilmesi için değişik bağlantı araçları ile halka bilgilendirme yapılmaktadır Sivrisinek larva gayretinde biyolojik kökenli biyosidal eserler kullanılmaktadır Etkin hususları biyolojik kökenli olan larvasitler çabanın temelini oluşturmaktadır Bu larvasitler tespit edilen sivrisinek üreme kaynaklarında uygulanmakta ve sivrisinekler ergin hale geçmeden ortadan kaldırılmaktadır

SAZLIKLARIN BÜYÜMESİ ÇABAYI ZORLAŞTIRIYOR

Her sivrisinek tipinin tercih ettiği hayat alanının farklı özelliklerde olduğunu bu hayat alanlarına yönelik yapılacak gayret çalışmalarının da farklılık gösterdiğini belirten Eryiğit sivrisineklerle verilen uğraşta sazlıkların büyümesinin ve suların kurumayarak devamlı geriye hakikat basmasının çabayı zorlaştırdığını söyledi

Eryiğit Avcılar ilçesine bağlı Yeşilkent ve Firüzköy mahallelerinde yapılan çalışmalardan örnek vererek kelamlarını sürdürdü

Bu iki mahalle Küçükçekmece Gölü kıyısında bulunmaktadır Eşkinoz Deresi bu mahallelerden geçerek göle ulaşmaktadır Bu derenin göle ulaştığı kısım balçık ile dolduğu için önü kapanmıştır ve geriye yanlışsız basarak büyük bir sazlık alan oluşturmaktadır Tıp tayini yapmak için alan etrafına ve içerisine ışık tuzakları kurulmuştur Tipler tespit edilerek uğraş hali ona nazaran belirlenmektedir Etrafta sivrisinek uçkunu görüldüğünde akşam saatlerinde Mist blower ve ULV aracı yüklü aygıtlarla müdahale edilmektedir Mahalleler içerisinde de ULV ilaçlaması yapılmaktadır

Bu alanda her hafta sulak sazlık alan arazi aracı ile nizamlı bir halde sivrisinek larvasına karşı denetim ve ilaçlama yapılmaktadır Birebir halde dere takımları ile de alan etrafındaki küçük birikintiler denetim edilip ilaçlanmaktadır Sazlıkların büyümesi ve suların kurumayarak devamlı geriye hakikat basması çabayı zorlaştırmaktadır