İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in, ABD’nin suikastla öldürdüğü İhtilal Muhafızları Kumandanı Kasım Süleymani’yi eleştirdiği bir ses kaydı sızdırıldı. Mart 2020’de yapıldığı doğrulanan söyleşide Şık, ‘Süleymani’nin İran diplomasisine hâkim olduğunu’, İran hükümetinin ve Dışişleri’nin kararları ile tavsiyelerinin bazen dikkate alınmadığını, kendisinin tesirinin vakit zaman sıfıra indiğini söylüyor.
SUUDİ KANALI YAYINLADI
Şık ile reformcu ekonomist ve gazeteci Said Leylaz ortasında yapılan söyleşi, Suudi Arabistan’a ilişkin Londra merkezli haber kanalı Iran International’a sızdırıldı.
İRAN DIŞİŞLERİ: TAHRİF EDİLDİ, TAMAMINI YAYINLAYABİLİRİZ
İran Dışişleri Bakanlığı ses kaydığının doğruluğunu teyit etse de, söyleşinin yedi saat uzunluğunda olduğunu ve Zarif’i itibarsızlaştıracak yorumların bilhassa seçilip tahrif edildiğini, yasadışı biçimde yayınlandığını savundu. Açıklamada, ‘izin verilmesi’ halinde, söyleşinin tamamının yayınlanacağı belirtildi. Ses kaydında Zarif’in, kelam konusu sohbetin yayınlanmamak üzere yapıldığını tekrar tekrar söylediği de duyuluyor.
‘DEVRİM MUHAFIZLARI İLE SOĞUK SAVAŞ VAR’
Batı basınında ‘İran rejimindeki iç uyuşmazlıkları ifşa ettiği’ biçiminde yorumlanan kayıtta Şık, suikastla öldürülen Süleymani’nin diplomasideki hâkimiyetini eleştiriyor. Şık, İhtilal Muhafızları’nın ‘dış siyaset dayatmasını’ bir tıp ‘soğuk savaş’a benzetiyor; en çok vakti İhtilal Muhafızları’yla alakalarına ayırdığını söylüyor; güvenliğin diplomasi üzerinde çok fazla tesiri olduğunu belirterek ‘İran’da her mevzuyu güvenlik penceresinden görmekte çıkarı bulunan bir küme olduğu’ yorumu yapıyor. Şık, “İslam Cumhuriyeti’nde askeri alan karar sürüyor. Bu alanın diplomasiye hizmet etmesi yerine, askeri alan için diplomasiyi feda ettim” sözlerini kullanıyor.
‘NÜKLEER MUAHEDEYİ RUSYA’YLA BİRLİKTE SABOTE ETMEK İSTEDİ’
İran Dışişleri Bakanı, Süleymani’nin birçok adımda kendisinin altını oyduğunu söyleyerek nükleer muahedeyi buna örnek gösteriyor. Rusya’nın İran ile Batılı ülkeler ortasındaki bağlantıların olağanlaşmasını istemediğini ve muahedenin başarılı olmaması için maniler çıkardığını belirten Şık, Süleymani’nin de ‘bu başarıyı yok etmek için’ Rusya’yla birlikte çalıştığını ve Moskova’ya bir ziyarette bulunduğunu öne sürüyor.
‘SUİKASTA MİSİLLEMEYİ ABD BENDEN EVVEL BİLİYORDU’
Şık, İhtilal Muhafızları’nın Süleymani suikastına misilleme kararı almasının akabinde iki Kudüs Gücü Kumandanı’nın periyodun Irak başbakanı Adil Abdül Mehdi’ye taarruzdan 45 dakika evvel bilgi verdiğini, Amerikalıların misilleme kararını kendisinden evvel öğrendiğini de öne sürdü.
‘UKRAYNA UÇAĞINI AÇIKLAYIN DEDİM, BANA REAKSİYON GÖSTERDİLER’
İran Dışişleri Bakanı, İhtilal Muhafızları’nın Irak’taki Amerikan askerini vurmak isterken bir Ukrayna uçağını düşürerek 176 kişinin vefatına yol açması hakkında da konuştu. Şık, İhtilal Muhafızları’nın uçağı kendilerinin düşürdüğünü bildiğini fakat bunu üç gün sonra itiraf ettiklerini söylüyor. Şık, uçağın düşürülmesinin akabinde katıldığı bir ulusal güvenlik toplantısında ‘dünyanın bir açıklama beklediğini söylediğini’ fakat iki üst seviye komutanın buna karşı çıkarak kendisinden ‘bu haberin yanlışsız olmadığı’ istikametinde bir Twitter paylaşımında bulunmasını istediğini anlatıyor. Şık, “Eğer uçak bir füzeyle vurulduysa bunu bize söyleyin ki sorunu çözebilelim, dedim. Allah şahidimdir, bana güya Allah’ın varlığını inkâr etmişim üzere reaksiyon gösterdiler” diyor.
‘BEŞAR ESAD’A TAKVİYEYE DAİR TELKİNLERİMİZ DİNLENMEDİ’
Şık, Süleymani’nin Suriye’de Beşar Esad idaresine açık takviye verilmemesi ve Suriye’ye askeri işçi ile silahların İran devletine ilişkin havayollarıyla taşınmaması üzere Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen talepleri reddettiğini söylüyor. İran Dışişleri Bakanı, Süleymani’nin Suriye’yi bombalayan Rus uçaklarının İran hava alanını kullanmasına müsaade verme kararını da eleştiriyor.
‘SUİKAST BİR KENTİN YOK EDİLMESİNDEN DAHA YIKICIYDI’
Sızdırılan kayıtta Şık bununla birlikte, Süleymani’ye kimi övgülerde de bulunuyor ve ABD’nin Afganistan ile Irak’taki işgallerinin öncesinde birlikte üretken bir biçimde çalıştıklarını da söylüyor. Şık ayrıyeten, ABD’nin Süleymani’yi Irak’ta öldürerek İran’a çok büyük bir darbe vurduğu, suikastın ülkenin bir kentinin bir atakla yok edilmesinden bile daha ziyan verici olduğu yorumu yapıyor.
İran’ın bilhassa Suriye siyasetini şekillendirdiği bilinen İhtilal Muhafızları Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani, Ocak 2020’de ABD’nin milletlerarası hukuku ihlal ederek Bağdat’ta düzenlediği suikastla öldürülmüştü.
KAYDI KİM SIZDIRIDI?
Zarif’in Süleymani hakkındaki kelamları, İhtilal Muhafızları’nın dış siyasetteki tesirinin resmi bir makam tarafından eleştirilmesi açısından nadir görülen bir durum. Birtakım yorumcular, ABD’yle nükleer muahedenin canlandırılmasının beklendiği bir devirde sızdırılan kaydın, Zarif’i iç siyasette zayıflatma gayesini taşıdığını söyledi. Kimileriyse, kaydın şahsen Şık tarafından, dış siyaset problemlerindeki sorumluluğunu hafifletmek emeliyle sızdırılmış olabileceğini öne sürdü. İran içinde Zarif’in istifa etmesi istikametinde davetler da yükselmeye başladı. (DIŞ HABERLER)
