28 Temmuz 1914 te başladığında Noel de biter denen Birinci Dünya Savaşı nın üçüncü yılı ankara escort bayan 1917 de durum Avrupa da kelam sahibi olan kimi devletler için hiç de iç açıcı değildi
Rusya daki ihtilalin rüzgârı Kıta Avrupası nda sert eserken mağlubiyetin kıyısındaki devletlerde çözülme ve çukurambar escort siyasi çalkantılar başlamıştı Almanya da Prusya mirası savaşın yıkıcı tesiriyle aşınmakla kalmıyor değişim isteyenler sesini yükseltiyordu Ufukta görünen mağlubiyet daha fazla kişinin askere çağrılmasına neden oluyor ve cepheye sürülenlerin kıymetli demetevler escort bir kısmı gerek besin gerek teçhizat yetersizliği yüzünden kaçıyordu Bütün bunlara şalgam kışı diye isimlendirilen ve 1916 1917 deki kıtlık haberlerinin cephelere ulaşması da eklenince çözülme hızlanmıştı Sonunda 1917 de dikmen escort Doğu Cephesi nde Almanya nın silahları sustu ordu dağılma noktasına geldi Ülkede kurulan karaborsalar ve halkın yoklukla baş başa kalması ise tansiyonu en üst düzeye çıkardı Orta sınıf devlet takviyesiyle elvankent escort hayatını sürdürmek zorunda kalan alt sınıfı küçümserken fakirler ise orta sınıfa ve zenginlere bileniyordu
Almanya ordusunun hayatta kalan askerleri ülkeye döndüğünde Ian Buruma nın sıfır saati dediği süreç işlemeye başlamıştı emek escort yenilginin utancıyla konuta gelen askerler misal bir utançtan mustarip halkla buluşuyordu Mağlubiyetin Almanya da yarattığı sessizlik ve aralık kültürünü ortadan kaldıransa kısa müddette alevlenen toplumsal isyandı 1917 1918 Almanya da eryaman escort ihtilalin sık sık söylem edildiği periyottu Gilbert Badia ‘1918 Alman İhtilalinde Spartakistler’ kitabında Çeviren Halil Hacıalioğlu Yordam Kitap 2021 Savaş mağlubiyeti olmasaydı ihtilalin mümkün olamayacağını söyleyebiliriz deyip ülkenin o günlerdeki esat escort hâlini betimliyordu İmparatorun memurları subayları ve polisleri kısaca devletin tüm takımları neredeyse bir gecede büsbütün beklenmedik bir durumla yüzleşmek gerçeği yani o güne kadar hayal bile etmedikleri toptan bir yenilgiyi etimesgut escort kabullenmek zorunda kaldı Birinci birkaç gün hatta bazıları birkaç hafta afallamış sersemlemiş ne yapacağını bilmez hâldeydi ellerinden hiçbir şey gelmedi bu yeni durumda kendilerine bir istikamet çizmek ve devrimci dalgaya etlik escort karşı direnmek için sağlam bir destek noktası bulamadılar
Bu devirde devrimciler Rusya daki Ekim Devrimi nin bir benzerinin ülkede ete kemiğe bürünmesinden korkanlar sırtından hançerlendiğini lisana getirenler ve ‘Weimar Cumhuriyeti nin Kısa Tarihi nde Çeviren Sedef Özge Bağlantı Yayınları 2019 Colin Storer ın hatırlattığı üzere hükümetin çok solun şiddetine karşı tedbir alması gerektiğini belirten toplumsal demokratlar karşı karşıyaydı Üstelik tüm bu kısımlar için var oluş Helmut Lethen in deyişiyle bir savaş hâlini almıştı
1917 1923 ortasında Almanya da halk Storer ın tabiriyle üzerine salınan siyasi şiddetle çaba etmek durumunda kalmıştı Bu süreçte filizlenen ihtilal bir kilometre taşıydı Sokağa çıkanlar besin fiyatlarının düşürülmesini ülkenin savaştan çekilmesini özgürlüklerin genişletilmesini ve siyasi ıslahat yapılmasını talep ediyordu
Pierre Broué ‘Almanya da İhtilal 1917 1923’ başlıklı kitabında grevlerle işgallerle ve vakit zaman alevlenen çatışmalarla siyasi çelişkilerle ve kavgalarla şekillenen bu süreci dokümanlara ve anılara dayanarak detaylarıyla anlatıyor
ENTERNASYONALİST BİR PARTİ İNŞASINA GERÇEK
Broué benzerlerinden farklı bir yerde konumlanan Almanya daki ihtilal sürecinin fikrî uğraşa dayandığını belirtiyor 1918 den 1923 e kadar devrimcilerin Almanyası nda çaba her gün sokak savaşı barikat saldırısı biçiminde gerçekleşmez sadece makineli tüfekle havan topuyla alev makinesiyle yürümez Tıpkı vakitte ve özellikle fabrikalarda madenlerde halk konutlarında sendikalarda ve partilerde mitinglerde ve komite toplantılarında politik ekonomik grevlerde sokak şovlarında fikir savaşlarında kuramsal tartışmalarda da kendini gösterir Bir sınıf hengamesi öncelikle de emekçi sınıfının bağrında bir arbededir amacı ise Almanya da ve dünyada dönüşüme kararlı devrimci bir partinin inşasıdır
Almanya’da İhtilal 1917 1923 Pierre Broue Tercüman Şule Çiltaş 896 syf Detay Yayınları
Broué Almanya da 1917 1918 de başlayan dönüşümün fikrî ve siyasi temellerini açıklarken Sanayi Devrimi ne yarım kalan burjuva ihtilaline parlamenter ve demokratik olamayan ya da bu hususta eksiklikleri bulunan ve sanayi kodamanlarının kelamının geçtiği Prusya mirasına tıpkı periyodun kibirli ve otoriter askeri başkanlarına toprak aristokrasisine milliyetçiler ile sosyalistler ortasındaki tansiyona işaret ederek Birinci Dünya Savaşı öncesinde toplumsal demokratlar ile sosyalistler ortasındaki derin ayrışmanın 1917 1918 e giden yolun taşlarını döşediğine dikkat çekiyor
Broué ye nazaran bu devirde yönetenler ile yönetilenler ortasındaki uçurum kendini gösteriyor bunu söz edenlerin başında gelen Rosa Luxemburg kitle grevi ni savunarak ihtilale değerli bir katkı sağlarken milliyetçiliğin her türlüsüne karşı çıkarak yeni bir kapı açıyor
Savaşın sürdüğü 1916 1917 de başlayan grevler ve tıpkı günlerdeki besin krizi ihtilal sürecini hızlandırarak enternasyonalist bir parti muhtaçlığının daha gür bir sesle dillendirilmesini sağlarken Kiel limanındaki Alman Savaş Donanması askerlerinin isyanı ihtilalin işaret fişeğine dönüşüyor Kiel deki başkaldırının Reich a yayılan bir ihtilale dönüşme nedeninin başında güvenlik güçlerinin göstericilere sert müdahalesi sırasında ölenlerin bulunması ülkeyi ve insanları tüketen savaş geliyor Bu periyotta isyan edenler sadece askerler ve savaş tersleri değil neredeyse tüm personel ve işçiler başkaldırının bir ucundan tutuyor akabinde merkezinde konumlanıyor
1918 de ise beklenen ihtilal gerçekleşiyor Broué o günlerdeki havayı şöyle anlatmış Kasım ın birinci günlerinde Reich ta patlayan ihtilal Rosa Luxemburg un beklentisini ve görüşlerini onaylar üzere görünür Personel kitleleri yöneticilerine karşın ve ekseriyetle onlara karşı yüzünü devrimci aksiyona çevirir bunu yaparken de her türlü birleştirici slogan ve sonucunda her türlü yönelimden mahrum olayların gerisinde kalmış devrimci örgütlerden neredeyse bağımsız hareket eder Bu tıpkı vakitte Spartakistlerin kapalı propaganda yoluyla aylardır yapılan davetlere uygun olarak ihtilalin devlet iktidarının yeni bir örgütlenme biçimine Sovyet tipte emekçi ve asker kurullarının işçi devletine yöneldiğini gösterir Konseyler talimatı binlerce insan tarafından kullanılan maddi bir güce dönüşür
Kasım 1918 de çoğunlukçu toplumsal demokratlar ve bürokratların dehşetlerinin gerçeğe dönüşmesi ihtilale karşı direnişi güçlendiriyor Badia nın belirttiği üzere her şey kısa müddette değişiyor Almanya imparatorlukla uyudu cumhuriyetle uyandı 7 Kasım da imparatorun otoritesi altında bir prens Maximilian von Baden Reich Şansölyesi ydi 10 unda ise artık ne imparator ne prens ne de şansölye vardı onların yerini Halk Komiserleri ve Personel Kurulları Yürütme Komitesi almıştı 1918 Alman İhtilalinde Spartakistler s 61
KAYGILAR VE AMAÇLAR
Broué Kasım 1918 den itibaren Almanya da hükümet çoğunlukçu toplumsal demokratlar ve emekçi kurulları ortasında yetki kavgalarının iktidar çekişmeleri ve güç tansiyonunun baş gösterdiğine dair bir not düşüyor Dahası sosyalistlerin kendi ortasındaki birtakım görüş ayrılıkları da ihtilalin birinci günlerinde su yüzüne çıkıyor Bu karmaşa ve tansiyon Almanya Komünist Partisi nin kuruluşunu hızlandırıyor kitlelerin örgütlenmesi hareketler ve iktidar çabası böylelikle resmi bir kimliğe kavuşuyor
Broué Almanya Komünist Partisi nin tarihî değerini şöyle açıklamış Almanya Komünist Partisi dünya ihtilali için özel bir ehemmiyete sahiptir Enternasyonal in bütün partilerinin ondan tecrübesinden ve yanlışlarından ders alması Rus örneğini göz önünde bulundurarak değil bugünkü somut vazifelerine bakarak onu eleştirmesi gerekir Bu somut vazifeler ise geri kalmış bir ülkede kararlı bir biçimde kurulmuş bir partinin yardımıyla ihtilale başlamak değil kaçınılmaz devrimci partiyi kurarak onu son derece gelişmiş bir ülkeye yaymaktır
Buradan ihtilalin ve çabanın tamamlandığı sonucu çıkarılmamalı zira Rosa Luxemburg cinayeti darbe teşebbüsleri soruşturmalar baskılar karşı devrimci militarist aksiyonlar tasfiyeler Weimar Cumhuriyeti nin ilanı koalisyonlar parti içi muhalefet grevler ve öbür kitle hareketleri partinin kuruluşu sırasındaki muhakkak başlı gelişmeler İhtilalin geleceği silahlı gayrete girişip girişmeme ve enternasyonalizme yönelik tartışmalar ile partideki ayrışmalar kitleleri kazanma siyasetinin devreye sokulması faşist burjuvazinin buyruğundaki 600 bin kişi de periyodun öbür belirleyicileri
İhtilal sürecini bireyler fikirler tartışmalar ve hareketler açısından inceleyen Broué ye nazaran Almanya Komünist Partisi nin tarihi kayıp yanılsamalarının tarihi olmaya son verirken bugüne kadar devam eden bir uğraşın tarihöncesi hâline geliyor
Broué ye nazaran sürecin en kıymetli özelliği şiddete başvuranların azınlıkta kalmasıydı ve bu durum 1933 e kadar birkaç istisna dışında bu türlü devam etmişti Storer kelam konusu vakit dilimini özetlerken Broué nin yorumlarını destekleyen bir çözümleme yapıyor Savaş sonrası Almanyası nda siyasi şiddet daha çok tepkiseldi Ocak 1919 daki Spartakist Ayaklanma dan sonra hükümet ve sağcı milisler solun silahlı bir ayaklanma gerçekleştirmesinden korkarak sistemi sağlamak ve siyasi iradelerini ülkeye dayatmak için güç kullanmaya kalkıştı bu durum baskıyla karşılaşınca karşılık veren solu daha da radikalleştirdi Buna karşın Almanların büyük çoğunluğunun siyasi tercihini göstermek için barışçıl şovları yahut grevleri şiddetli çatışmaya tercih ettiğinin unutulmaması gerekir Evet bu cinsten şovlar bilhassa 1920 lerin başındaki sıcak ve bazen histerik siyasi ortamda şiddete dönüşebiliyordu lakin ateş edenlerin hep azınlık olduğu gerçeği apaçık ortadadır Elbette kriz yılları kelam konusuydu bu yıllar sadece şiddet ve çalkantıyla dolu olmakla kalmıyor tıpkı vakitte daha olumlu bir manada bu belirsizlik ve düzensizlik geleceğin ucunun açık olduğu ve güzel ya da makus her şeyin gerçekleşebileceği manasına geliyordu Bundan monarşinin tahkimi askerî diktatörlük ya da bir Bolşevik Emekçi Devleti değil yüksek seviyede halk dayanağına sahip ölçülü bir parlamenter demokrasi çıktı Weimar Cumhuriyeti nin Kısa Tarihi s 74 75
