Cumhurbaşkanı imzasıyla alınan İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının akabinde, şiddet mağduru bayanlar karakoldan geri çevriliyor. Evvelki gün bahse dair yazılı açıklama yapan Emniyet Genel Müdürlüğü, somut olay bilgisine ulaşılamadığını belirterek tezleri reddetti. GazeteDuvar’a konuşan avukatlar ise muhafaza kararı almak için karakola başvuran bayanların, savcılığa ve aile mahkemelerine gönderildiklerini söylüyor.
Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme bildirimi Avrupa Konseyi’ne ulaşsa da mukavele temmuz ayına kadar yürürlükte kalacak. Öte yandan çok sayıda baronun ve bayan örgütünün Danıştay’a açtığı iptal davasının sonucu da bekleniyor.
Kolluk kuvvetlerinin İstanbul Sözleşmesi’ni ve 6284 sayılı maddeyi aktif uygulamadığı örnekler, yıllardır tartışılıyor. Önleyici ya da esirgeyici önlem kararı almak için karakola giden bayanlar, haklarıyla ilgili eksik bilgilendirme, şiddete dair kanıt istenmesi ve diğer bir kuruma yönlendirilme üzere misyon ihmalleriyle karşı karşıya kalabiliyor. Avukatlar, erkek şiddetiyle bütüncül bir halde uğraş eden tedbire ve müdafaa düzeneklerini içeren İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararıyla birlikte berbat uygulamaların artmasından kaygı ediyor. Son günlerde şiddet gördügü gerekçesiyle karakola başvuran fakat çeşitli mazeretlerle geri çevrilen bayanlardan, avukatların anlatımlarıyla birkaç örnek;
‘BİZ BUNA BAKMIYORUZ…’
İstanbul’da ağabeyinden gördüğü şiddet sonucu kulağı yırtılan bir bayan karakola başvurduğunda “Biz buna bakmıyoruz, savcılığa gidin” cevabını aldı.
Yeniden İstanbul’da evli olduğu erkeğin silahlı ve uyuşturucu bağımlısı olduğunu söylemesine karşın muhafaza başvurusu sürece alınmayan bir bayan savcılığa gönderildi.
Ankara Etimesgut’ta, evvelce evli olduğu erkeğin daima konutunun etrafında dolaşması sebebiyle uzaklaştırma kararı aldırmak için karakola giden bir öbür bayana, aile mahkemesine gitmesi söylendi.
RUHSAL ŞİDDETİ KANITLAMASI İSTENDİ
İstanbul’da evli olduğu erkeğin tehdit ve hakaretlerine maruz kalan bir bayan, uzaklaştırma kararı için karakola başvurdu. Başvurusu sürece alınmayan bayandan ruhsal şiddeti kanıtlaması, kanıt sunması istendi. Meğer 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” kanuna nazaran, şiddete uğrayan bayanların beyanı temel kabul ediliyor ve birinci müracaatta kanıt sunma koşulu aranmıyor.
‘ŞİDDETE UĞRAMA RİSKİNİ DE ARTTIRIYOR’
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu, mukavelenin ve 6284 sayılı yasanın yürürlükte olduğunu belirterek vazife ihmalinde bulunan kolluk kuvvetlerinin cezalandırılması gerektiğini savunuyor.
Muhafaza ve önlem kararının yalnızca aile mahkemelerine tanınmış bir yetki olmadığının altını çiziyor. Tıpkı yetkinin kaymakamlık ve mülki amirlikler tarafından da kullanılabileceğini ve bayanlara muhafaza verebileceğini söyleyen Eroğlu, “Kanunun hedefi şiddete uğrayanı bir an evvel muhafaza altına almaktır” diyor.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Şükran Eroğlu Şükran Eroğlu, karakoldan çevrilen bayanların hamasetinin kırıldığını ve bu misyon ihmalinin bayanların şiddete uğrama riskini artırdığını söylüyor: “Kadın esasen cüretini toplayıp fakat karakola gidebiliyor. Lakin karakola gidip ikinci bir mağduriyetle karşılaştığında birebir yüreği toplayarak adliyeye ya da baroya gidebilecek mi? Bu türlü bir durumda bayan, ‘Beni takip edebilir, ben adliyeye giderken başıma bir şey gelebilir’ diye düşünüyor. Bayanı şiddetten korumak için cesaretlendirmemiz lazım. Ancak orada onun bütün hamaseti kırılabilir.”
Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı tarafından yürütülen “Şiddete Sıfır Tolerans” kampanyasını hatırlatan Eroğlu, bakanlığın bu kelamın gerisinde durması gerektiğini vurguluyor: “Madem siz sıfır tolerans diyorsunuz, o vakit sıfır toleransı sağlayın. Şiddete karşı kimseye tolerans göstermeyin. Madem ki ‘Biz kanunla koruyoruz’ diyorsunuz o vakit gereğini yapın ve hakikaten koruyun.”
Ankara Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Ceren Kalay Eken ‘20 MART ÖNCESİNE NAZARAN YASAL OLARAK DEĞİŞEN BİR ŞEY YOK’
Ankara Barosu Bayan Hakları Merkezi’nden Avukat Ceren Kalay Eken, 6284 sayılı Kanun ve İstanbul Sözleşmesi’nin şiddetle bütüncül bir çaba manasına geldiğini belirtiyor. Eken’e nazaran mukaveleden çekilme kararı, toplumun bir kesiti için Türkiye’nin artık şiddetle eskisi üzere çaba etmeyeceği iletisini veriyor. Bu durumun yargı ve kolluk düzeneklerine da yansıdığını tabir eden Eken, Ankara’nın Etimesgut ilçesinde evvelce evli olduğu erkeğin meskeninin etrafında dolaşması üzerine karakola giden bir bayanın müracaatının sürece alınmadığını belirtiyor. “Şu anda 20 Mart öncesine nazaran yasal olarak değişen hiçbir şey yok” tabirini kullanan Avukat Eken, kolluğun kendisine verilen misyonu yapmakla yükümlü olduğunu belirterek şöyle konuşuyor: “Sadece en zirveden en muktedir noktadan esen siyasi rüzgârlar değişiyor. Yasal olarak üç ay sonra yürürlüğe girecek bir çekilme beyanı var. Üç ay boyunca üye devlet olarak ülkemiz İstanbul Mukavelesi’nin bütün kararlarına bağlıdır. Bayanlar, kolluğun vazifesini yapmadığı bir durumla karşılaştıklarında kesinlikle barolara ve STK’lara ulaşarak bunu bildirsinler. Ayrıyeten, 155 ve 183 üzere acil yardım sınırlarına ihbar ederek misyon ihmalini kayıtlara geçirmeleri de çok değerli.”
İzmir Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Perihan Çağrışım Kayadelen ‘KOLLUK, SİSTEMİN KENDİSİNİ KORUYACAĞINI DÜŞÜNÜYOR’
İzmir Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Avukat Perihan Çağrışım ise mukaveleye dair gelişmelerin alana direkt yansıdığını belirtiyor. Geçtiğimiz yaz gündemde olan mukaveleden çekilme tartışmaları sırasında İzmir’deki kimi karakolların, “Biz ilgilenmiyoruz” diyerek bayanları aile içi şiddet ofis amirliklerine yönlendirmeye çalıştıklarını kaydediyor. Mukaveleden çekilme kararıyla birlikte berbat örneklerin artabileceğine dikkat çeken Çağrışım, “Sistem, maalesef siyasalların isteklerine nazaran şekilleniyor. En kolayından mukaveleden çıkıldığının söylendiği günün ertesinde Türkiye’de altı bayan öldürüldü. Bu bile tek başına bir veridir” diyor.
Çağrışım, kolluk kuvvetlerinin rastgele bir cezai yaptırımı olmayacağı niyetiyle 6284’ü uygulamaya koymadığını belirtiyor: “Nasıl failler bir bayana şiddet uyguladığında, öldürdüğünde rastgele bir ceza almayacaklarını yahut az ceza alacaklarını düşünüyorsa; kolluk vazifelileri de vazifelerini yerine getirmediğinde sistemin kendilerini koruyacağını düşünüyor.”
Feminist Avukatlar’dan Diren Cevahir Şen POLİSTEN KULAĞI YIRTILAN BAYANA: ‘BİZ İLGİLENMİYORUZ, SAVCILIKLAR BAKIYOR’
İstanbul’da avukatlık yapan Diren Cevahir Şen ise 6248’ün uygulanmadığı örneklerin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı alınan 20 Mart’tan bu yana arttığını söylüyor. Feminist Avukatlar Grubu’nun da üyesi olan Şen, müvekkillerinin Nişantaşı’ndan Bağcılar’a, Eyüp Sultan’dan Kadıköy’e kadar pek çok ilçe ve semtte bu çeşit ihlallerle karşı karşıya kaldığına dikkat çekiyor: “Bir bayan ağabeyinden şiddet görüyor, kulağı yırtılıyor ve İstanbul’daki bir karakola gidiyor. Karakolun 6284 başvurusu olarak bunu res’en kabul etmesi ve uzaklaştırma kararı vermesi gerekirken; ‘Biz bununla ilgilenmiyoruz, bunu savcılıklar yapıyor’ deyip bayanı gönderiyor.”
Şen’in aktardığına nazaran yeniden İstanbul’da boşanma kademesinde olduğu erkek hakkında aile mahkemesine uzaklaştırma müracaatında bulunan bir bayanın talebi kabul edilmedi. Mahkeme, boşanma süreci devam ederken uzaklaştırma kararının verilmesine yer olmadığına karar verdi. İstanbul Sözleşmesi’nden sonra 6284 sayılı kanunun da gayede olduğunu söyleyen Şen’e nazaran, bu tıp kararlar artabilir.
BAROLAR İHLAL RAPORU HAZIRLAYACAK
Barolar, İstanbul Sözleşmesi’nin ve 6284 sayılı kanunun uygulanmasında karşılaşılan ihlalleri araştıracak. Vazife ihlali bildirimlerinden bir rapor hazırlanarak Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na gönderilecek.
