Rusya basınında geçen hafta: ‘Kilit halka Rusya değil’

Bunların birincisi Aleksey Büyükesat Escort Maslov un Sut vremeni ile yaptığı çok uzun bir söyleşinin görece bir kısmı Maslov Rusya daki en değerli Çin uzmanlarından biridir Tıpkı vakitte Moskova Devlet Üniversitesi Asya ve Avrupa Ülkeleri Beşevler Escort Enstitüsü Müdürü Maslov yakın vakte kadar medyanın ilgisini daha az çekiyordu fakat Pelosi nin Tayvan ziyareti Çin e ilgiyi artırınca bu alanın en değerli ismi Maslov daha çok işitilmeye başlandı Cebeci Escort Maslov un öngörülerini diğerlerine nazaran daha kıymetli ve bedelli kılan şey yalnızca jeopolitik penceresinden bakmayıp Çin in iktisadi yapısına büyük ehemmiyet veriyor oluşu Üç şeye dikkat çekiyor Birincisi Çin anakarasında yaşayanlarla diaspora Çinlilerinin Tayvan dahil mantalitesindeki derin farklılık İkincisi Tayvan ın Çin bünyesine katılmaktan aslında iktisadi menfaati olduğu vurgusu Üçüncüsü ABD nin Maslov bu türlü anmasa bile sömürge siyasetinin enformasyon ve finans akışına yaslandığı lakin bunların Çin tarafından sarsıldığı tespiti Bu kapsamda Rusya nın rolünü yalnızca bir askeri ortak olmaya indirgiyor

Bu haftanın ikinci yazısı Rusya Merkez Bankası nın cuma günü açıkladığı geleceğe yönelik senaryolar raporu Rusya da sistem içi liberalizmin iki sarsılmaz kalesinden biri olan Merkez Bankası diğeri Maliye Bakanlığı doğal ki kapitalizm dışında bir yol öngörmüyor Lakin bu raporda benim dikkatimi çeken şey bu değil Şu Banka gelecek senaryolarını serimlerken bunlara karşı ne önlemler alacağını belirtmiyor Bir durum tahlili yapmakla yetiniyor ve bu durumu her iki halde de kaçınılmaz kabul ederek kendisi pozisyonunu kurucu değil regülatör olarak tanımlıyor

Bu gelecek senaryoları son vakitlerde farklı kuruluşlar tarafından da hazırlanıyor Geçen haftanın en enteresan örneklerinden biri TsMAKP ın üçlü senaryosuydu Bu üçlü senaryonun ikisi Merkez Bankası senaryolarıyla aşağı üst örtüşüyor fakat TsMAKP bir de otarki senaryosu geliştirmişti bu devlet denetiminin güçlendirilmesine en genelde de ismi anılmayan sosyalist tedbirlere dayanıyordu bu senaryonun gerçekleşmesi halinde krizden en az hasarlı çıkılacağı öngörülüyordu ancak otarkinin gerçekleşme ihtimali de başkalarına nazaran çok daha azdı yalnızca yüzde 13 TsMAKP ın varsayımlarında dikkat cazibeli bir başka nokta da batının yaptırım siyasetinin en az 13 15 yıl daha devam edeceği varsayımıydı

‘Kilit halka Rusya değil’

Çin askeri planda bir başarı istemiyor Çin Tayvan ın kendi kusurlarının ayırdına şöyle ya da bu türlü varmasını istiyor

Çin Tayvan a saldırmak isteseydi bunu çoktan yapardı Çin Tayvan ı savaş vasıtasıyla barışa zorlamak istiyor Tayvan etrafındaki Tayvan ın üzerindeki atışlar bunun için yapıldı Tayvanlılar başlarının üzerinden füzeler geçtiğini hayatın bir cehenneme dönmekte olduğunu anlasınlar diye

Şuna da dikkat edin şu anda Çin in temel karşı tedbirleri ABD yi değil Tayvan ı hedefliyor

Çin Tayvan a teklif ettiği şeyi çoktan formüle etti Tek ülke iki sistem Bu formül Hong Kong da çökene kadar uygun işledi Fikir nitekim pek makul aşikâr bir müddet boyunca Makao ve Hong Kong da 50 yıl geçiş sürecini devam ettirmek

Bu Hong Kong un durumunda bölgenin idari mali isimli sistemini muhafazası demek Yani orada mahallî mahkemeler işliyor ve bir çeşit ahenk periyodu yaşanıyor Teorik olarak bölgeler öylesine yakınlaşıyorlar ki hiçbir sorun ortaya çıkmıyor

Ama gerçeklik Hong Kong deneyiminin Tayvan a uygulanamayacağını gösterdi Tayvan da bugünkü ÇHC içinde erimeyi istemeyen çok sayıda Tayvanlı var Bu da iktisatla bağlı değil Bu insanların diğer bir enformasyon ortamında yaşıyor olmalarıyla ilgili Bilindiği üzere Çin de pek çok enformasyon kaynağı arama kaynağı bloke edilmiş durumda Hong Kong da ise Tayvan da olduğu üzere beşerler diğer bilgi kaynaklarından da yararlanıyorlar Sonuçta diğer bir mantalite ortaya çıkıyor

İktisat siyasetini alırsak Tayvan ın ÇHC bünyesine katılması makus olmaz zira pek çok Tayvan şirketi mesela Asus Acer ya ÇHC de çalışıyorlar ya da eserlerini ÇHC üzerinden ihraç ediyorlar ÇHC natürel bankacılık sistemiyle sistemdeki açıklarıyla dünyaya açılmak için büyük bir imkan sağlıyor Bu yüzden birçok Tayvan şirketi bunların Çin deki sayıları on binleri buluyor çoktan ahenk sağlamış durumda Bunlar ortak şirketler ve Tayvanlılar da Çin le birlikte çalışmaya çağrılıyor

Pelosi nin ziyaretinin ne olduğunu anlamak gerek Tayvan ın Çin in ve ABD Çin bağlarının bütün tarihi Pelosi den önce ve Pelosi den sonra diye ayrılacak Pelosi nin orada ne söylediğinin ve ne yaptığının bir değeri yok

Bu fakat bütün bunların büyük bir Amerikan konsepti içinde şekillendiğini anlayarak kavranabilir Fikir çok rafine ABD yaklaşık 2015 2016 dan beri yerküredeki büyük bölgeler üzerinde denetimi kaybetmekte olduğunu anlamaya başlıyor Bu her şeyden evvel enformasyon besin mali akış üzerinde denetim ABD nin toprağa gereksinimi yok bu manada toprak istila eden bir ülke değil ABD enformasyon ve finans akışını denetim eden bir ülke

Çin ise tam bu periyotta kendi yeni gelişme modelini hayata geçirmeye başlıyor bu model öncelikle Çin in dünya fabrikası olmaktan dünyada mana üreten bir ülke olmaya geçmesiyle alakalı Çin 2013 ten beri insanlığın ortak mukadderatı kavramını tek nesil tek yol iktisadi programını ileri sürüyor ve bunu da yüksek teknoloji eserleri üretimiyle tamamlıyor Sürekli ABD nin denetim ettiği bir alana akın ediyor ÇHC çok sayıda üstün bilgisayar üretiyor ve ABD yi geride bırakıyor Silahlara üstün teknoloji uyguluyor Yani Çin kendisiyle teşebbüsler yoluyla değil direkt teknoloji yoluyla alakalı makroekonomik bir bölge yaratmaya başlıyor Ayrıyeten faal bir halde Orta Asya ya Güneydoğu Asya ya ASEAN ülkelerine nüfuz ediyor Kendisinin pek de büyük dostları olmayan ülkelerle mesela Hindistan la birlikte çalışmaya başlıyor Yeri gelmişken Rusya burada kilit bir halka değil Rusya daha çok büyük bir askeri ortak A Maslov Y Vısokov Sut vremeni 11 Ağustos

‘Rusya Merkez Bankası nın gelecek senaryoları’

Rusya Merkez Bankası 12 Ağustos ta açıkladığı 2024 yılı ve 2024 2025 devri tek devlet para kredi siyasetinin temel istikametleri isimli raporunda Rusya iktisadının dış kurallara bağlı olarak gelişmesinde iki alternatif senaryo ileri sürdü

Hızlandırılmış uyum ve küresel kriz senaryoları Hızlandırılmış uyum dünya iktisadının mevcut eğilimler içinde gelişmeye devam edeceği ve büyük merkez bankalarının faiz yükseltmelerine karşın büyük ölçekli bir resesyondan kaçınılabileceği görüşüne dayanıyor Buna göre Jeopolitik art plan da 2022 ortaları itibariyle değişmeden kalacak Merkez Bankası orta vadede Rusya nın ihracat ithalat yatırım ve teknolojik işbirliğine getirilen dış sınırlamaların da temel itibariyle korunacağı görüşünde

Bu kaidelerde Rusya GSYH sı 2022 de yüzde 4 6 düşecek fakat 2023 te yükselme eğrisine geçecek MB diyapozu yüzde eksi 2 ile artı 1 ortasında öngörüyor 2024 te de yüzde 2 5 3 5 büyüyecek

MB açıklamasına nazaran bu senaryoda Rusya iktisadı esas dürtüyü iç talebin süratle tekrar tesis edilmesinden ve keza yeni ekonomik bağların ortaya çıkmasından ve paralel ithalat sisteminin genişletilmesinden alıyor Paralel ithalat yoluyla pazarların hem yeni hem de alışılmış emtia ile dolması sonucu şok da baz senaryoda olduğundan daha süratli telafi edilecek Ayrıyeten ahenk kestirimine tesir eden faktörler ortasında ihracat nakliye ve lojistiğinde durumun az bir güzelleşmesi de var

Bunun sonucunda mal ve hizmet istikrarında cari fazla 2023 baz senaryosuna nazaran biraz daha artış gösterecek 161 milyar dolar yerine 175 milyar dolar

MB nın küresel kriz senaryosu ise dünya iktisadında parçalanmanın çok daha hissedilir olması durumuna dayanıyor Pazarlar bölgesel bloklarda daha da ağırlaşacak ülkeler görece avantajlarını kullanmaya daha az üretimlerinde lokalizasyon artışına ise daha büyük ölçekte yönelecekler

Bu koşullarda iki temel risk ortaya çıkar Birincisi dünya iktisadının durumunun berbatlaşması MB ikazına nazaran Gelişmiş ekonomilere sahip ülkelerde stagflasyon eğilimleri güçlenebilir Faiz artımları enflasyonu istikrarlı bir formda yavaşlatmak için kâfi olmayabilir enflasyon beklentileri bugünkünden daha fazla olabilir maksattan sapabilir

İkinci risk Rusya ya yönelik jeopolitik tansiyonun Rusya nın ihracatına ek sınırlamalar da getirilerek artması Dokümanda şöyle deniyor Dünya pazarında petrol ve petrol eserleri arzının kısılması kısa vadede Brent petrol fiyatlarında güçlü bir artışa neden olur Şirketlerin masrafları büyümeye başlar ve enflasyon daha da hızlanır Bu bütün dünyada siyaset faizlerinde ani bir yükselişi tetikler bu da borç yükündeki büyük genişleme ve talep düşüşü devam ederken teşebbüsçüler tarafından bir bütün olarak piyasada gelirleri istikrarsız ve riskli varlıklara sahip borçluların mali durumunun abartılı değerlendirmesine yol açar

Sonuçta dünya iktisadında boyutu itibariyle 2007 2008 kriziyle karşılaştırılabilir bir iktisadi ve mali kriz başlayabilir Dünya iktisadı ani bir yavaşlamaya girer bu da genel fiyat artışı temposuna dezenflasyonist tesirde bulunur Fakat tedrici yavaşlamaya karşın dış enflasyon öngörülebilir periyodun sonuna kadar gaye düzeye geri dönmez Petrol fiyatları kimi büyük ekonomilerdeki resesyon sarmalı işinde düşük dış talebin baskısından öbür Rusya petrolüne indirimin genişlemesine yol açacak jeopolitik art planın da baskısı altında kalır

Kriz senaryosunda Rusya nın Ural marka petrolünün fiyatları öngörülebilir bir gelecekte baz senaryodakinden büyük ölçüde düşük olur varil fiyatları 2022 de 80 dolardan 2023 2024 te 35 dolara düşer 2025 te de lakin 40 dolara yükselebilir 2023 2024 te cari fazla baz senaryosunun lakin yüzde 35 40 ını bulur baz senaryoda 161 ve 87 milyar dolar öngörüldüğü halde 64 ve 28 milyar dolara düşer

MB dünya krizinin jeopolitik sahnede kötüleşmeye eşlik edecek stilde gerçekleşmesinin Rusya iktisadının yeni koşullara ahenk ve yapısal tekrar yapılanmaya geçişini büyük ölçüde güçleştireceği ikazını da yapıyor İktisadın çıktısı 2023 te 2022 de olduğundan da çok azalır 2022 de yüzde 5 5 a karşılık sonraki yıl yüzde 8 5 Düşüş 2024 te devam eder eksi yüzde 2 3 yükseliş lakin 2025 te başlar ki bu da yüzde 1 den fazla olmaz Y Vinogradova RBK, 12 Ağustos)