Yerli kripto para borsası Thodex skandalında, hesaplarına ulaşamayan 400 bin kişinin mağdur olduğu tez ediliyor. Thodex’te, aylık 100 milyar liralık süreç hacmi bulunduğu ve yaklaşık 2 milyar dolarlık bir paranın kaybolduğu belirtiliyor. Öte yandan Thodex şirketiyle bağlantılı olduğu öne sürülen 78 kişinin yakalanmasına yönelik İstanbul merkezli 8 vilayette operasyon düzenlendi. Arnavutluk’a giden Thodex kurucusu Faruk Fatih Özer için ise kırmızı bülten çıkarıldı.
‘KRİPTO PARALARIN DÜNYA GENELİNDE YASAL BİR ALTYAPISI YOK’
Hukukçu Roni Okuduci, Thodex üzere kripto paraların alım-satımına aracılık yapan platformların “borsa” olarak nitelendirmenin yanılgılı olduğu görüşünde.
Borsalar dünyada ve Türkiye’de kuruluş ve denetlenmeleri açısından kanun ve kurum kontrolü altında olduğunu, Türkiye’de Sermaye Piyasası Kanunu temelleri dahilinde Sermaye Piyasası Konseyi tarafından denetlendiğini belirten Okuduci, fakat Thodex üzere kripto para platformlarının dünya genelinde devlet kontrolüne tabi olmadığına ve yasal bir alt yapısı bulunmadığına dikkat çekiyor.
Avukat Roni Okuduci Thodex platformunda yatırımı bulunan ve mağdur olan bireylerin, platform üzerindeki varlıklarına ulaşamadığından ve tasarruf hakkını kullanamağından acilen bulundukları yerlerdeki Cumhuriyet Başsavcılıklarına müraacat edip şirket ve yetkilileri hakkında nitelikli dolandırıcılık cürmünden, cürüm duyurusunda bulunmaları gerektiğini altını çizen Okuduci, şöyle devam etti:
“Ayrıca platformun bağlı olduğu Koineks Teknoloji A.Ş.’ye karşı icra takibi başlatmalıdır. Şirkete ilişkin malvarlığı bulunması durumunda öncelikli haciz sırasına nazaran dağıtım yapılacaktır. Çok sayıda mağdurun olduğu göz önünde bulundurulursa kanımca, en süratli prosedürün, mahkemeden ihtiyati haciz kararı alınarak süratli bir formda ve icra prosedürü beklenmeksizin şirket malvarlığına ihtiyaten haciz süreci yapılmasıdır. Mağdur vatandaşların bir avukattan tüzel yardım alarak derhal bu yollara başvurmalı.”
‘İNGİLTERE VE BULGARİSTAN’DA KRİPTO PARA DOLANDIRICILIĞI YAŞANDI’
Dünyada da dolandırıcılık örnekleri olduğunu aktaran Okuduci, şunları söyledi:
“Bitcoin ve başka kripto paralar son yıllarda dünya genelinde çok istek gördüğünden süreç hacimleri de çok büyük durumda, münasebetiyle bu piyasadan faydalanmak isteyen dolandırıcıların yaptığı vurgunlar da yüksek meblağlar oluyor. Bildiğim kadarıyla İngiltere ve Bulgaristan’da 2 büyük kripto para dolandırıcılığı yaşandı ve dolandırıcılar yakalandı. Lakin yatırımcıların ekseriyeti kripto varlıklarını kaybettiler. Kripto paralar bankacılık sisteminden farklı bir teknolojik altyapıya sahip olduğundan devletlerin kripto para hareketlerine ulaşması da epey sıkıntı. Şu an devletler kripto paralara karşı temkinli davranıyor.”
‘TÜRKİYE’DE KRİPTO PARAYA OLAN İLGİ DÜNYA ORTALAMASININ ÇOK ÜZERİNDE’
Dolandırılanların yaş ortalamasının -özellikle kripto para uygulamasını kullanarak dolandırılanların- büyük çoğunluğunun gençlerden oluştuğu söyleniyor.
Okuduci, genç nüfusun kripto paraya olan ilgisinin, Türkiye’nin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik durumdan kaynaklandığını düşünüyor. “Para kavramı çağlardan beri değişen ve gelişen bir varlık olarak karşımıza çıkmaktadır” diyen Okuduci, kelamlarına şöyle devam etti:
“Takas yoluyla ticaretten, M.Ö. 700’lü yıllarda Lidyalıların birinci parayı bulmasından, günümüzdeki elle tutulamayan kripto varlıklara kadar uzanan bir süreçten geçmiştir. Son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan ve tanınan olan kripto paralar ile blockchain sistemini ve teknolojiyi kullanabilen genç kesim tarafından daha çok kullanılması olağan bir durumdur. Lakin tabi ki Türkiye’de dünya ortalamasının çok üzerinde ilgi görmesinin ve denetimsiz bir biçimde kullanılmasının, ülkenin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik durumdan kaynaklandığını da kıymetlendirilebilir.”
‘KRİPTO PARALARI DENETİM ALTINA ALAN DEVLETLER ÇIKARLI ÇIKACAK’
“Yarın öteki bir kripto para uygulaması çıksa, kullanıcıların yahut yatırımcıların dolandırılmasını engelleyecek ne tıp adımlar atılmalı?” sorumuza Okuduci, “Zaten Türkiye’de kripto para alım satımı için kullanılan Thodex üzere onlarca yerli ve yabancı platform mevcut ve illa ki yeni platformlar da eklenecektir. Devletlerin hakimiyeti dışında ülkeler ortası para aktarma, kara paranın kripto paralar yoluyla aklanması, kripto varlıkların vergilendirme sistemi dışında kalması ve daha sayabileceğimiz birçok sebepten dolayı dünya üzerindeki başka devletler üzere Türkiye de kripto paralara karşı aralı duruyor” karşılığını verdi.
Kimi yasal düzenlemeler yapıldığını lisana getiren Okuduci, “Trilyon dolara ulaşan süreç hacmi sebebiyle devletler de vakitle olumlu hukuka kripto parayla alakalı yasal düzenlemeler ekliyorlar. Türkiye mevcut durumda kripto paraya yatırımı zorlaştıran yasal düzenlemeler oluşturmakta. Geçtiğimiz hafta düzenlenen ve 30 Nisan 2021’de yürürlüğe gireceği açıklanan yönetmelikle, artık kripto para ile hizmet ve mal alımı yasaklanacak, Merkez Bankası kontrolündeki elektronik para kuruluşları, kripto para alımında yahut satımında aracılık hizmeti yapamayacak ve bu yolla banka hesabından kripto para alım ve satımı için fon transferi yapılamayacaktır” dedi.
“Ancak belirtmek gerekir ki bu çeşit engellemeye yönelik düzenlemeler, yatırımcıları yurtdışı kaynaklı ödeme araçlarına yönlendirecek ve Türkiye açısından para hareketlerin takibi zorlaşacaktır” diyen Okuduci, “Kanaatimce vakitle devletler kripto parayı tanıyacak ve kripto paraları denetim altında kullanan devletler yararlı çıkacaktır” diye konuştu.
‘VARLIKLAR DİĞER HESAPLARI AKTARILDI GÖRÜŞÜNDEYİM’
Mali Hataları Araştırma Şurası (MASAK) Başkanlığı, kripto para borsası Thodex’in Türkiye’de bulunan finansal kuruluşlar nezdindeki hesaplarına bloke koyduğunu duyurdu. Okuduci, bundan sonraki süreçle ilgili şu öngörüsünü paylaştı:
“Thodex platformunun bağlı olduğu Koinex Teknoloji A.Ş. Türk Ticaret Kanunu’na nazaran kurulmuş Ticaret Siciline kayıtlı bir şirket. Hasebiyle bu şirketin Türkiye’de bulunan finansal kuruluşlarda varlıkları bulunabilir. Bu varlıkların şirketçe kullanmasını ve kaçırılmasını engellemek maksadıyla MASAK tarafında bu varlıklara bloke kondu. MASAK tarafından şirketin finansal kuruluşlardaki mevcut varlığına yönelik rastgele bir açıklama yapılmadı, fakat dolandırıcılık kastı ile hareket edilmişse varlıkların öbür hesaplara aktarıldığı görüşündeyim. Bundan sonraki süreçte derhal transfer hareketleri soruşturma kapsamında takip edilmeli ve şirket ismine bulunan finansal varlıklar dışındaki öteki mal varlıklarına da önlem konulmalıdır.”
‘DÜN SÜLÜN OSMANLAR VARDI BUGÜN TOSUNCUKLAR, ÖZERLER VAR’
Ailesinin ve yakınlarının yansısından ötürü ismini açıklamak istemeyen bir yatırımcı, Thodex’e yaklaşık 200 bin TL yatırdığını söyledi. Üzgün olduğunu lisana getiren kişi, yaşananları ‘dijital trajedi’ olarak yorumluyor:
“Maalesef bu trajedinin bir kesimi benim. Dün Sülün Osmanlar vardı, bugün Tosuncuklar (‘Tosuncuk’ lakabıyla tanınan Çiftlik Bank CEO’su Mehmet Aydın), Faruk Fatih Özerler var. Dolandırıcılıkta yalnızca alan değişikliği yapıldı. Türkiye tabiri caizse dolandırıcıların merkez üssü oldu. Kısa müddetlerde insanları bu kadar kolay dolandırmak yalnızca halkın değil, devletin bu alanda ehil olmamasının bir sonucu. Türkiye devleti dijital dünyayı takip edemeyecek ve denetim edemeyecek kadar yetkinsiz mi? Kendi adıma söyleyeyim. Sahiden çok üzgünüm. Tanıdığım birçok kişi bu durumdan mağdur oldu.”
