Yıldız Tozu: Yetişkinler için bir peri masalı

1960 yılında doğan Neil Gaiman, dünyanın en sevilen fantastik kurgu muharrirlerinden biri. Romanların yanı sıra çizgi roman müellifliği da yapan Gaiman, Newbery, Carnegie, Hugo, Nebula, Dünya Fantezi, Will Eisner, Bram Stoker üzere pek çok mükafata layık görüldü. Gaiman’a bu mükafatları getiren ve onu çevrildiği pek çok lisanda çoksatanlar ortasında yükselten bir sürü kitaptan kelam edebilsek de, içlerinden kimileri okurlarınca farklı bir yere konur. Bu kitapların başında ‘Amerikan Rableri, ‘Mezarlık Kitabı’, ‘Sandman serisi’ ve natürel ki ‘Yıldız Tozu’ gelir.

‘Yıldız Tozu’, Gaiman’ın bir gün otomobil sürerken yolda gördüğü bir duvardan esinlenerek yarattığı bir dünyadır aslında. Kaba sınırlarıyla düşündüğü bu dünyanın ismini da “Duvar” koymak ister lakin ilerleyen günlerde, bir edebiyat mükafatı kutlaması için arkadaşlarıyla bir ortaya geldiğinde tuhaf bir şey yaşar; kayan bir yıldız görür. Ve o yıldız hem kitabın ismini hem de tasarlanan dünyayı değiştirip yesyeni bir hale sokar. Partiyi bırakıp bir anda kurmaca âleme dalan Gaiman, ünlü illüstratör Charles Vess’i bir köşeye çekip kıssayı ana çizgileriyle anlatır ve iki büyük kalem o gece el sıkışırlar.

1951 doğumlu Charles Vess, ana akımda ve bağımsız pek çok çizgi roman projesinde çizerlik yapan, çeşitli stantlar açan değerli sanatkarlar ortasında anılagelir. Hugo, Eisner, Dünya Fantezi, Locus üzere pek çok mükafata layık görülen Vess’in en sevilen işlerinin başında da ‘Sandman serisi’ ve ‘Yıldız Tozu’ gelmektedir.

HANGİ AŞK GERÇEKTİR?

1997’de dört sayılık bir seri olarak piyasaya sunulan ‘Yıldız Tozu’, ilerleyen yıllarda tek sayı halinde de yayınlandığı üzere, Gaiman tarafından fotoğrafsız bir roman olarak da okurlarının karşısına çıktı. Birinci olarak 2014 yılında çevrilen bu versiyondan sonra, geçtiğimiz günlerde Vess’in yeni illüstrasyonlarıyla zenginleştirdiği fotoğraflı edisyonu da lisanımıza kazandırıldı. Ayda Sungur tarafından çevrilen bu edisyon, öteki Neil Gaiman kitapları üzere İthaki Yayınları etiketine sahip.

“Hayattan ne istiyorsun?” diye sordu peri kız.

“Bilmiyorum,” diye itiraf etti Dunstan. “Seni, sanırım.”

“Ben özgürlüğümü istiyorum,” dedi kız.

İngiltere’nin uzak bir yerinde, pek kimsenin bilmediği, gizemli bir köyde başlıyor her şey. Köy, etrafını çevreleyen duvardan alıyor ismini, herkes oraya Duvar köyü ismini veriyor. Köyün etrafındaki bu duvarın tek bir girişi var ve o giriş 7/24 nöbetçiler tarafından denetim altında tutuluyor. Köylünün misyon dağılımıyla nöbet tuttuğu bu yerden kimsenin girip çıkmasına müsaade verilmiyor. Bu gelenek, yüzyıllardan beri bu halde gelmiş, bu formda gidiyor. Tek bir durum hariç.

Dokuz yılda bir düzenlenen panayır vakti konukların gelmesine ve ticari, kültürel alışverişe müsaade ediliyor. Konuklar ortasında yalnızca beşerler yok; cadılar, periler, türlü yaratıklar da var. Hepsi doluşup panayır alanında yayıldıklarındaysa cümbüş ve etkileşim başlıyor.

Kitap, Duvar köyünde, panayır kalabalığında açılıyor. Köyün delikanlılarından olan Dunstan Thorn panayır alanını gezerken bir tezgâha yaklaşıyor ve kendisine yardımcı olan esir bir peri kızından bir çiçek satın alıp ödemeyi öpücükle yapıyor.

Ne var ki iş bir öpücükle kalmıyor. Dunstan duvardan gizlice ormana kaçıp peri kızıyla birlikte olduktan sonra köye dönüyor ve her şeyi kısa müddette unutuyor. Evlenip çoluk çocuk sahibi olan Dunstan, hayat koşturmacasına dalıp sıradan bir hayat sürerken, bir gece köyün girişine bir sepet bırakılıyor. Sepetin içinde bir çocuk, çocuğun üstünde de bir kâğıt var ve kâğıtta “Tristran Thorn” yazıyor.

KAHRAMANIN SONSUZ SEYAHATİ

Tristran Thorn, köylü tarafından “dışarılıklı” karşılanarak büyüyüp bir biçimde delikanlılık çağına geliyor. Köyün hoşlarından sayılan Victoria’ya gönlünü kaptırıyor lakin Victoria onu pek umursamıyor. Bir gece birlikte yürürlerken, onu ne kadar sevdiğini, sevgisi için neler yapabileceğini anlatmaya başladığında gökyüzünde bir yıldız kayıyor. Tristran yıldızı gösterip, “Bir öpücük ve evlenme kelamı uğruna şu kayan yıldızı sana getiririm” diyor.

Victoria da bu teklifi kabul ediyor, kayan yıldızı getirirse onunla evleneceğini söylüyor. Tristran Thorn işte bu motivasyonla derhal hazırlanıp kayan yıldızın peşine düşüyor ve aşkını ispatlamak için bir sürü zorluğa göğüs germeye başlıyor.

‘Yıldız Tozu’nun temel tartışmalarından biri de böylelikle başlıyor. Okurlara, “Aşk nedir? Aşkın ispata muhtaçlığı var mıdır? Gerçek aşk nasıl anlaşılır?” gibisinden sorular sorarak, Tristran’ın hisleri üzerinden kendimizi sorgulamamıza da aracı oluyor.

İlerleyen sayfalarda bu yıldızın peşine oburlarının da düştüğünü görüyoruz: Fırtınahisarı’nın Seksen Birinci Lordu ve Yüksek Kayalıklar’ın Efendisi olmak için yarışan kardeşler; sonsuz hoşluk ve ömür hırsıyla harekete geçen cadı kardeşler de maceraya ortak oluyorlar. Böylelikle yıldızın yalnızca bir yıldız olmadığını anlamaya başlıyoruz.

GERÇEK AŞK NASIL ANLAŞILIR?

“Yıldız tozu, yetişkinler için bir peri masalıdır” diyor Gaiman. “İçinde cinsellik, ağır macera ve hafif güldürü, en değerlisi de merak duygusu olacaktır…”

“Bu büyünün ve insanlığın kıssası. İçinde cadılar, devler, konuşan hayvanlar ve kuşlar, büyücüler, kaleler ve ağaçlar; esirler, tuzaklar, kaçışlar, kâbuslar ve romantizm var. Ve çocuklara nazaran bir öykü değil.”

2007 yılında beyazperdeye aktarılan ‘Yıldız Tozu’ adeta bir yıldızlar geçidini andırıyor. Direktörlüğünü Matthew Vaughn’un yaptığı sinemanın senaryosu Jane Goldman’a ilişkin. Bu ikili daha evvel Kingsman serisinde ve kimi Marvel projelerinde de birlikte vazife aldıkları için fantastik dünyaya hayli aşinalar. Oyuncu takımına baktığımızdaysa karşımıza birbirinden kıymetli isimler çıkıyor; Charlie Cox, Robert De Niro, Michelle Pfeiffer, Ricky Gervais…

Evvel romanı, ardından fotoğraflı edisyonu okuyup, son olarak da sineması izleyerek ‘Yıldız Tozu’nu daha geniş kapsamlı olarak keşfedebilir, kendi şahsî seyahatimize çıkabiliriz. Böylelikle aşka ve âşıklara yöneltilen sorulardan nasibimizi alarak ve becerebildiğimiz ölçüde onlara yanıt vererek bu seyahati farklı bir yere de taşıyabiliriz. Kim bilir…